Murowanie to starożytne rzemiosło, które od wieków stanowi fundament w budownictwie. Co prawda w czasach nowoczesnych technologii oraz zdobywania przestrzeni przez budownictwo modułowe zaczyna się powoli odchodzić od murowania, na rzecz innych technik budowalnych, ale nie łudźmy się, że umiejętność i wiedza w zakresie murarstwa przestanie być w przyszłości przydatna i ważna.
Kluczowym elementem murowania jest wiązanie cegieł, czyli sposób, w jaki cegły są układane w murze. Wybór odpowiedniego rodzaju wiązania cegły jest istotny zarówno ze względów strukturalnych, jak i estetycznych. Warto poznać zatem różne rodzaje wiązań cegły w murze oraz zasady poprawnego murowania.
Rodzaje wiązań cegły w murze
Wiązanie krzyżykowe (weneckie)
Polega na naprzemiennym ułożeniu warstwy wozówkowej oraz warstwy główkowej, co tworzy kształt przypominający krzyż. Stąd pochodzi nazwa tego sposobu wiązania. W tej metodzie warstwy cegieł przesuwane są o 1/2 cegły względem siebie, tworząc połączenie zarówno spoin poprzecznych, jak i podłużnych.
Wiązanie krzyżowe typ 1 Wiązanie krzyżowe typu 2
Wiązanie polskie (gotyckie) / śląskie
Jest sposób układania cegieł, w którym główki cegieł w kolumnie są murowane z zachowaniem przesunięcia. Każda z główek przesuwana jest o połowę swojej szerokości względem cegieł znajdujących się w rzędzie nad i pod nią. Natomiast w przypadku wiązania śląskiego, układ cegieł wygląda podobnie jak w wiązaniu polskim, lecz pomiędzy główkami znajdują się dwie wozówki, tworząc charakterystyczny wzór.
Wiązanie gotyckie Wiązanie śląskie
Wiązanie pospolite (kowadełkowe)
W przypadku wiązania pospolitego dla murów o grubości 1/2 cegły, wszystkie cegły ułożone są wozówkowo, a spoiny poprzeczne przesunięto o 1/2 lub 1/4 cegły. Dla grubszych ścian cegły układa się w warstwy wozówkowe i główkowe, a spoiny poprzeczne/podłużne przesuwa się
o 1/4 cegły. Ze względu na grubość ściany występują różne przesunięcia spoin podłużnych:
• dla murów grubości 1/2 cegły spoiny poprzeczne można przesunąć o 1/2 czy też 1/4 cegły,
• w murach o większej grubości spoiny podłużne należy przesunąć względem siebie o 1/4 cegły.
Wiązanie wielorzędowe (amerykańskie)
Składa się z układanych naprzemiennie pięciu warstw wozówkowych i jednej główkowej. Oznacza to, że pionowe spoiny podłużne pięciu kolejnych warstw ułożonych wozówkowo przykrywane są warstwą ułożoną główkowo.
Wiązanie główkowe i blokowe
W przypadku wiązania główkowego całą powierzchnię muru układa się główkami cegieł, dzięki czemu elewacja wygląda na wykonaną z drobnych elementów/kwadratów. W wiązaniu blokowym prawie cała powierzchnia murowana jest wykonana stroną wozówkową, główka natomiast pojawia się co 4 cegły.
Wiązanie główkowe Wiązanie blokowe
Wiązania wozówkowe
Należą do najbardziej popularnej metody układania cegieł w murze. Wszystkie warstwy składają się wyłącznie z wozówek. Ze względu na rozkład cegieł można wyróżnić wiązanie wozówkowe z przesunięciem o 1/3, 1/2 i 1/4 cegły.
Z przesunięciem o ⅓ cegły Z przesunięciem o ¼ cegły Z przesunięciem o ½ cegły
Wiązanie flamandzkie i holenderskie
W przypadku wiązania flamandzkiego cegły układa się naprzemiennie stroną wozówkową i główkami. W kolejnych warstwach wozówka jest nad główką, a główka na wozówką.
Wiązanie holenderskie polega na układaniu naprzemiennym cegieł wozówką i główką, natomiast w kolejnej warstwie układa się wyłącznie główki.
Wiązanie flamandzkie Wiązanie holenderskie
Wiązanie dzikie
Jest to dość popularny rodzaj wiązania będący odmianą wiązania główkowego. Polega ono na nieregularnym rozmieszczaniu główek w licu muru. Na 1 m2 muru przypada zwykle ok. 5 główek. Podczas tworzenia wiązania dzikiego obowiązują pewne zasady, o których należy pamiętać m.in. każdy równy lub nierówny rząd musi rozpoczynać się od dziewiątki (3/4 cegły), obok siebie można ułożyć maksymalnie 4-5 wozówek, sąsiadować ze sobą mogą maksymalnie 2 główki czy że może powstać w ten sposób maksymalnie schodek liczący 5-6 stopni.
Wiązanie francuskie
Jest odmianą wiązania flamandzkiego. W przypadku wiązania francuskiego każda warstwa jest zbudowana naprzemiennie z wozówki i dwóch główek. W celu podkreślenia poziomych linii elewacji można murować bez fug pionowych. Dzięki ustawianiu obok siebie cegieł elewacyjnych bez użycia zaprawy, przy główkach nie ma spoin, a pozostaje wyłącznie fuga pozioma.
Zasady poprawnego murowania:
1. Przygotowanie podłoża:
Przed rozpoczęciem murowania należy upewnić się, że podłoże jest równomierne, stabilne i odpowiednio przygotowane. Należy usunąć wszelkie zanieczyszczenia i nadać murowanej powierzchni odpowiednią strukturę.
2. Używanie odpowiedniej zaprawy:
Zawsze należy wybierać odpowiednią zaprawę w zależności od rodzaju cegieł i warunków atmosferycznych. Jakość zaprawy ma kluczowe znaczenie dla trwałości muru, a także dla późniejszej estetyki muru. Należy przy wyborze zaprawy kierować się wskazaniami producenta cegły w tym zakresie.
3. Regularność i poziom:
Podczas układania cegieł należy się upewnić, że są one ułożone równomiernie i w poziomie. Przy wykonywaniu prac murarskich należy stale kontrolować poziom i pion wznoszonej konstrukcji za pomocą poziomicy, zaś wszelkie nieprawidłowości w zakresie grubości ścian oraz ich poziomów i pionów należy na bieżąco korygować.
4. Zabezpieczenie cegieł:
Należy dbać o to, aby cegły były odpowiednio zabezpieczone przed wilgocią i mrozem oraz wykorzystywane do prac murarskich w miarę możliwości na bieżąco. Należy stosować odpowiednie izolacje poziome muru oraz jego impregnacje po zakończeniu prac murarskich, jeśli jest to konieczne, a producent cegieł wymaga takiej impregnacji lub ją zaleca. Należy także unikać wykonywania prac murarskich w okresie zimowym oraz
w okresie deszczowym.
5. Spoiny:
Spoiny pomiędzy cegłami powinny być regularne, dobrze wypełnione zaprawą i starannie wyrównane. To zapewni trwałość i estetykę muru. W przypadku stosowania cegieł ręcznie formowanych zawsze należy stosować spoiny całkowicie wypełnione.
Murowanie to sztuka, która wymaga precyzji, cierpliwości i doświadczenia. Wybór odpowiedniego rodzaju wiązania cegły i przestrzeganie zasad poprawnego murowania są kluczowe dla stworzenia trwałego, estetycznego i bezpiecznego muru. Przed przystąpieniem do pracy zawsze warto skonsultować się z fachowcem lub specjalistą w dziedzinie budownictwa, aby uzyskać niezbędne wskazówki i porady.
